De Zuid-Afrikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Naledi Pandor, zei dat haar land zich beraadt over opties als Vladimir Poetin, tegen wie het Internationaal Strafhof (ICC) een arrestatiebevel wegens oorlogsmisdaden heeft uitgevaardigd, naar de geplande BRICS-top in Johannesburg komt.
Als lid van het ICC zou Zuid-Afrika in theorie verplicht zijn Poetin te arresteren, en Pandor werd daarover bestookt met vragen toen zij aankwam voor een eerste gespreksronde met vertegenwoordigers van Brazilië, Rusland, India en China.
"Onze regering bekijkt momenteel wat de juridische mogelijkheden zijn met betrekking tot deze zaak," zei ze tegen verslaggevers.
"Het antwoord is dat de president (Cyril Ramaphosa) zal aangeven wat het uiteindelijke standpunt van Zuid-Afrika is. Zoals de zaken er nu voorstaan is er een uitnodiging uitgegaan naar alle (BRICS) staatshoofden," zei Pandor.
Poetin heeft zijn plannen niet bevestigd; het Kremlin heeft alleen gezegd dat Rusland op het "juiste niveau" zal deelnemen.
Het ICC beschuldigde Poetin in maart van de oorlogsmisdaad van het met geweld deporteren van kinderen uit door Rusland bezet gebied in Oekraïne. Moskou ontkent de beschuldigingen. Zuid-Afrika had Poetin in januari uitgenodigd.
In openbare openingsopmerkingen voorafgaand aan hun privégesprekken spraken de ministers van Buitenlandse Zaken van Brazilië, Rusland, India en Zuid-Afrika en een viceminister van China in soortgelijke bewoordingen over het streven van hun blok om leiderschap te tonen in een multipolaire wereld.
SYMBOOL VAN VERANDERING
"Onze visie op BRICS is dat ons partnerschap wereldwijd leiderschap moet bieden in een wereld die wordt verscheurd door concurrentie, geopolitieke spanningen, ongelijkheid en een verslechterende mondiale veiligheid", aldus Pandor.
De Indiase Subrahmanyam Jaishankar sprak over de concentratie van economische macht die volgens hem "te veel landen overgeleverd laat aan de genade van te weinig", en over de noodzaak om de mondiale besluitvorming te hervormen, onder meer door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties.
"Oude manieren zijn niet geschikt voor nieuwe situaties. Wij zijn een symbool van verandering. We moeten handelen," zei hij.
De Rus Sergej Lavrov beschuldigde de Westerse mogendheden ervan sancties tegen zijn land en andere landen te gebruiken als een instrument van kolonialisme en om rivalen in de mondiale machtsstrijd op oneerlijke wijze te onderdrukken.
BRICS werd ooit beschouwd als een losse, grotendeels symbolische associatie van ongelijksoortige opkomende economieën, maar heeft de laatste jaren een concretere vorm aangenomen, aanvankelijk onder impuls van Peking en, sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in februari 2022, met een extra impuls van Moskou.
Het blok lanceerde in 2015 onder meer een Nieuwe Ontwikkelingsbank, maar die is gestopt met de financiering van projecten in Rusland om te voldoen aan de sancties die westerse landen na de invasie in Oekraïne hebben opgelegd.
"We zullen ook nagaan hoe we de risico's van onze BRICS-instellingen in het huidige financiële landschap kunnen verminderen", zei Pandor in haar openingswoord, zonder verder uit te weiden.
De BRICS-leiders hebben gezegd dat zij openstaan voor de toelating van nieuwe leden, waaronder olieproducerende landen - een uitbreiding die waarschijnlijk op de agenda zal staan van de tweedaagse bijeenkomst van de ministers in Kaapstad.
De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian en zijn Saudische ambtgenoot prins Faisal bin Farhan Al Saud waren beiden aanwezig in Kaapstad om deel te nemen aan de BRICS-bijeenkomst, die vrijdag wordt voortgezet.
Hun twee landen, samen met Venezuela, Argentinië, Algerije en de Verenigde Arabische Emiraten behoren tot de landen die formeel een aanvraag hebben ingediend om lid te worden van BRICS of die belangstelling hebben getoond, aldus ambtenaren.
