China vormt een groeiende bedreiging voor de veiligheid in de wereld, aldus Duitsland in zijn eerste nationale veiligheidsstrategie op woensdag. Dit onderstreept de accentverschuiving in Berlijn van economische belangen naar geopolitiek na de invasie van Rusland in Oekraïne.

In het strategiedocument wordt in grove bewoordingen over de belangrijkste handelspartner gezegd dat Peking agressief de suprematie in Azië opeist en zijn economische macht wil gebruiken om politieke doelen te bereiken.

Het document belicht de belangrijkste bedreigingen waarmee Duitsland zich geconfronteerd ziet, van klimaatverandering tot verstoringen van de toeleveringsketen, en bevat enkele specifieke beleidsmaatregelen, zoals een toezegging om de defensie-uitgaven te verhogen en een agentschap op te richten om cyberaanvallen te bestrijden.

Analisten merkten op dat er geen prioriteiten worden gesteld voor de te bestrijden bedreigingen en dat er geen grote verrassingen in staan. Het laat ook enkele belangrijke kwesties weg, zoals Taiwan.

"Dit is een grote verandering die we in Duitsland doorvoeren in de manier waarop we met het veiligheidsbeleid omgaan," waarbij we van een militaire strategie overstappen op een geïntegreerd veiligheidsconcept, zei kanselier Olaf Scholz bij de presentatie van het document, en hij voegde eraan toe dat er binnenkort een meer gedetailleerde China-strategie klaar zou moeten zijn.

"In de toekomst zullen we meer over veiligheidsbeleid nadenken wanneer we economische beleidsbeslissingen nemen," zei minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock.

"We hebben twee of drie keer zoveel betaald voor elke kubieke meter Russisch gas met onze nationale veiligheid."

Doordat Duitsland voor ongeveer de helft van zijn gasimport afhankelijk is van Rusland, kon het de energiehandel met Moskou niet meteen stopzetten nadat het land in februari 2022 Oekraïne was binnengevallen. Rusland zal in de "nabije toekomst" de grootste bedreiging voor de Europese vrede blijven, aldus de Nationale Veiligheidsstrategie (NSS).

In het document wordt benadrukt dat Duitsland alle afhankelijkheid van andere landen voor grondstoffen moet verminderen en bedrijven moet stimuleren om strategische reserves aan te houden.

Deze maatregelen zijn nu vooral relevant voor Duitsland, en Europa's afhankelijkheid van China voor kritieke mineralen die belangrijk zijn voor de overgang naar een koolstofneutrale economie.

"China oefent bewust zijn economische macht uit om politieke doelen te bereiken," staat te lezen in de NSS, die slechts een week voordat het overleg tussen de Duits-Chinese regering in Berlijn plaatsvindt, wordt gepubliceerd.

ONDENKBAAR

Met een import en export van bijna 300 miljard euro (325 miljard dollar) is China de belangrijkste handelspartner van Duitsland en een kernmarkt voor Duitse topbedrijven zoals Volkswagen, BASF en BMW.

Terwijl die afhankelijkheid onder de loep is genomen, hebben veel Duitse CEO's gewaarschuwd voor de risico's van het afsnijden of verminderen van de banden met 's werelds op één na grootste economie.

Ola Kaellenius, CEO van Mercedes-Benz, zei in april dat een ontkoppeling van China "ondenkbaar is voor bijna de hele Duitse industrie".

Veel Duitse bedrijven erkennen echter dat de afhankelijkheid van China voor kritieke grondstoffen moet worden aangepakt.

Baerbock zei dat overheidsfunctionarissen "intensieve gesprekken" hebben gevoerd met bedrijven die actief zijn in China.

"Het goede is dat Duitse bedrijven dezelfde conclusies trekken als de Duitse federale regering," zei ze.

Noah Barkin, een analist bij Rhodium Group, zei echter dat de strategie vooral interessant is om wat er niet in staat.

"Taiwan wordt niet genoemd - waarschijnlijk de grootste veiligheidsuitdaging van de komende jaren," zei hij.

China claimt het democratisch geregeerde Taiwan als zijn eigen grondgebied en heeft nooit afgezien van het gebruik van geweld om het eiland onder zijn controle te brengen. Taiwan is fel gekant tegen de Chinese soevereiniteitsaanspraken en zegt dat alleen de bevolking van het eiland over haar toekomst kan beslissen.

Norbert Roettgen van de conservatieve oppositie zei dat de strategie ook geen duidelijkheid verschaft over het creëren van een nieuwe veiligheidsorde voor Europa, zoals hoe Moldavië en Georgië tegen Rusland kunnen worden beschermd en of Oekraïne zich bij de NAVO moet aansluiten.

BELOFTE DEFENSIE-UITGAVEN

Dagen na de Russische invasie kondigde Scholz een overgang naar een nieuw tijdperk of "Zeitenwende" aan, waarin hij zei dat Duitsland meer dan 2% van zijn economische productie in defensie zou investeren, na jaren van verzet tegen het pleidooi van NAVO-bondgenoten om dat te doen.

De NSS bevat een iets zwakkere belofte voor Duitsland om 2% van de economische productie "gemiddeld over een meerjarige periode" aan defensie te besteden, in eerste instantie gedeeltelijk door gebruik te maken van een speciaal fonds van 100 miljard euro dat vorig jaar in het leven is geroepen.

Duitsland wil het doel van 2% defensie-uitgaven vanaf volgend jaar halen, zei minister van Financiën Christian Lindner op de persconferentie met Scholz en andere ministers.

Dit betekende dat het begrotingsoverleg voor de jaren tot 2029 opnieuw zou moeten worden uitgewerkt en dat sommige projecten zouden worden uitgesteld.

Duitsland was te zelfgenoegzaam geweest in het licht van nieuwe bedreigingen, waaronder steeds assertievere autoritaire staten zoals Rusland en China in de decennia van vrede en welvaart na het einde van de Koude Oorlog, zeiden analisten.

"We hebben lange tijd goed geleefd van een vredesdividend," zei Lindner. "We moeten nu overgaan van de tijd van het vredesdividend naar de tijd van vrijheid en investeringen in vrede."

($1 = 0,9223 euro)