Afrikaanse leiders hebben op een veiligheidstop in Nigeria opgeroepen tot een vernieuwing van de instellingen die gewelddadig extremisme op het continent bestrijden, het opzetten van een stand-by militaire macht en meer controle over vredeshandhaving.

Groepen die banden hebben met Islamitische Staat en Al Qaeda hebben routine-aanvallen uitgevoerd in Afrika, waaronder de Sahel, Somalië en Mozambique, gericht tegen burgers en het leger.

De Togolese president Faure Gnassingbe zei dat de Sahel het meest te lijden heeft onder aanvallen op burgers, maar dat kuststaten zoals Togo steeds meer bedreigd worden.

"Ik zeg dit met voorzichtigheid en spijt, maar ik denk dat de instellingen die er al een aantal decennia zijn, niet langer in staat zijn om te reageren op de veiligheidssituatie waarmee we geconfronteerd worden," zei Gnassingbe.

Vorig jaar steeg het aantal dagelijkse aanvallen door extremistische groeperingen in Afrika tot acht en 44 doden, tegenover vier aanvallen en 18 doden per dag tussen 2017 en 2021, zei de voorzitter van de Commissie van de Afrikaanse Unie, Moussa Faki.

Hij zei dat er vorig jaar 7.000 burgers werden gedood en 4.000 militairen omkwamen, en voegde eraan toe dat deze situatie in landen werd uitgebuit als basis voor militaire staatsgrepen.

Amina Mohammed, adjunct-secretaris-generaal van de Verenigde Naties, zei dat de Sahel verantwoordelijk is voor de helft van het aantal doden dat wereldwijd door terrorisme wordt veroorzaakt.

Frankrijk trok vorig jaar 1500 troepen terug uit Niger, de laatste belangrijke bondgenoot van het Westen in de centrale Sahel-regio ten zuiden van de Sahara-woestijn, totdat een staatsgreep in juli een militaire junta aantrok die Frankrijk opriep om te vertrekken.

Faki zei dat Afrika meer geld nodig heeft om de verspreiding van terrorisme tegen te gaan.

De Nigeriaanse president Bola Tinubu zei dat er grotere inspanningen nodig zijn om de verspreiding van kleine wapens een halt toe te roepen en riep op tot de oprichting van een regionale stand-by troepenmacht die onder meer tot taak heeft terrorisme aan te pakken.

"Ik ben me bewust van de financiële, juridische en logistieke complexiteit waarmee de oprichting van zo'n troepenmacht gepaard gaat. Zo'n strijdmacht kan een sterk afschrikmiddel zijn voor grootschalige en langdurige terroristische operaties en de verovering, bezetting of verstoring van strategisch land en strategische hulpbronnen," zei Tinubu.